Wydłużone urlopy - teraz nawet rok spędzisz w domu z dzieckiem od jego urodzin

Liczący 26 tygodni urlop rodzicielski oraz wydłużony do sześciu tygodni tzw. dodatkowy urlop macierzyński – to dwie najważniejsze zmiany w zasiłkach macierzyńskich, które weszły w życie 17 czerwca. Dzięki nim rodzice będą mogli zostać w domu z dzieckiem przez rok od jego narodzin lub przysposobienia. Nowe regulacje dotyczące zasiłków macierzyńskich dotyczą osób, których dzieci urodziły się po 31 grudnia 2012 r., a także do osób, które przyjęły po 31 grudnia 2012 r. na wychowanie dziecko do 7. roku życia, a w przypadku, gdy odroczono obowiązek szkolny – dziecko do 10. roku życia i wystąpiły do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia lub przyjęły na wychowanie dziecko jako rodzina zastępcza (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej).

opr. tora

---

Komu przysługuje urlop rodzicielski i zasiłek za ten urlop?

Urlop rodzicielski i zasiłek macierzyński za jego okres przysługuje bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze. Urlop rodzicielski i zasiłek przysługuje w wymiarze 26 tygodni, niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie lub przyjętych na wychowanie (w wieku odpowiednio do 7. lub do 10. roku życia).

Urlop rodzicielski będzie udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w trzech częściach, w wymiarze wielokrotności tygodnia.

Każda z części nie może być krótsza niż 8 tygodni. Części urlopu mają przypadać bezpośrednio jedna po drugiej. Z urlopu mogą korzystać jednocześnie oboje rodzice. Tutaj łączny urlop nie przekracza 26 tygodni. Jeśli np. oboje rodzice decydują się na urlop rodzicielski w tym samym czasie, jego wymiar dla każdego wynosi 13 tygodni.

Wniosek o urlop rodzicielski należy składać nie krócej niż 14 dni przed początkiem urlopu. Do wniosku powinno być dołączone pisemne oświadczenie o braku zamiaru korzystania w okresie wskazanym we wniosku z urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców albo o okresie, w którym  drugi z rodziców zamierza korzystać z tego urlopu.

---

O czym trzeba pamiętać?

Mamy, które aktualnie pobierają zasiłek macierzyński, wynikający z przebywania na podstawowym urlopie macierzyńskim, lub na urlopie dodatkowym chcące skorzystać z nowego urlopu rodzicielskiego, muszą wpierw w pełni wykorzystać dodatkowy urlop macierzyński, który od 17 czerwca zostaje wydłużony z czterech do sześciu tygodni (i do ośmiu tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie). Urlopu dodatkowego pracodawca udziela na pisemny wniosek pracownicy lub pracownika składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Dotychczas okres ten wynosił siedem dni. Ojciec dziecka ma prawo skorzystać z urlopu dodatkowego i zasiłku macierzyńskiego, gdy z tych uprawnień nie korzysta matka. Rodzice mogą dzielić się uprawnieniami w ramach podanego wyżej wymiaru urlopu i zasiłku.

---

Przez jaki okres można korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego i zasiłku za ten okres?

Urlop macierzyński wydłuża się o 2 tygodnie. W przypadku urodzenia jednego dziecka przysługuje w wymiarze do sześciu tygodni. Wówczas łączny okres urlopu macierzyńskiego wraz z maksymalnym dodatkowym urlopem macierzyńskim wynosi 26 tygodni). W przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie urlop macierzyński przysługuje w wymiarze do ośmiu tygodni. Urlopu dodatkowego pracodawca udziela jednorazowo lub w dwóch częściach.

1. Czy zmiany dotyczą osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą?

Osoby ubezpieczone, m.in. prowadzące działalność pozarolniczą i współpracujące z nimi, osoby wykonujące umowy zlecenia i ich współpracownicy mogą skorzystać z zasiłku za okres odpowiadający dodatkowemu urlopowi macierzyńskiemu oraz urlopowi rodzicielskiemu jeżeli podlegają ubezpieczeniu chorobowemu. Wystarczy złożyć wniosek do podmiotu wypłacającego zasiłek przed rozpoczęciem wypłaty.

2. Ile urlopu macierzyńskiego można wykorzystać przed porodem?

Według nowych przepisów pracownica może wykorzystać maksymalnie sześć tygodni urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu.

3. Jaki jest wymiar zasiłku macierzyńskiego za urodzenie dziecka w czasie urlopu wychowawczego?

Wypłata zasiłku macierzyńskiego w razie urodzenia dziecka w czasie urlopu wychowawczego już nie będzie skaracana. Dotąd okres wypłaty był skracany o dwa tygodnie, jeżeli pełny wymiar zasiłku macierzyńskiego przypadał w czasie urlopu wychowawczego.

---

Jak ustala się wysokość zasiłku?

Zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje w wysokości 100 procent podstawy wymiaru, a za okres urlopu rodzicielskiego - 60 procent podstawy wymiaru. Jeżeli jednak pracownica do 14 dni po porodzie wystąpi o dodatkowy pełny urlop macierzyński a bezpośrednio po nim o pełny urlop rodzicielski, to zasiłek za te urlopy wyniesie 80 proc. podstawy wymiaru. Pracownica może zrezygnować całkiem lub w części z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego. Wtedy o niewykorzystany urlop i zasiłek będzie mógł wystąpić ojciec. W razie rezygnacji pracownicy z urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, będzie jej wypłacane wyrównanie zasiłku do 100 proc. podstawy wymiaru. Wyrównanie  będzie przysługiwało tylko, gdy z urlopu i zasiłku za ten okres nie skorzysta ojciec dziecka.

---

Kogo obejmują nowe przepisy?

1. osoby, które spodziewają się narodzin dziecka, lub przyjmą dziecko na wychowanie;

2. osoby korzystające w dniu 17 czerwca 2013 r. z zasiłku macierzyńskiego za tzw. podstawowy okres. W przypadku pracownic/pracowników, którym okres zasiłku macierzyńskiego kończy się do 30 czerwca 2013 r. wypłata zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu dodatkowego w nowym wymiarze nastąpi po złożeniu przez nich pisemnego wniosku w terminie nie krótszym niż siedem dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu, zaś w przypadku osób nie będących pracownikami – na ich pisemny wniosek o wypłatę zasiłku złożony przed rozpoczęciem korzystania z zasiłku za ten okres. Następnie osoby te mogą wystąpić o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego;

3. osoby korzystające w dniu 17 czerwca 2013 r. z zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu. Osoby te mają prawo do uzupełniającej części zasiłku wynoszącej różnicę między nowym a dotychczasowym wymiarem oraz do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego. Tutaj pisemny wniosek o uzupełniający urlop dodatkowy powinien być złożony nie później niż do dnia zakończenia urlopu dodatkowego w dotychczasowym wymiarze. Osoby nie będące pracownikami powinny złożyć wniosek o wypłatę zasiłku przed rozpoczęciem korzystania z zasiłku za ten okres. Następnie osoby te mogą wystąpić o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego, ale nie później niż do dnia zakończenia wydłużonego okresu zasiłku macierzyńskiego;

4. osoby, którym dziecko urodziło się lub zostało przyjęte na wychowanie po 31 grudnia 2012 r., niepobierające zasiłku macierzyńskiego w dniu 17 czerwca 2013 r. Osoby te mają prawo do „uzupełniającej” części zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu dodatkowego w wymiarze różnicy między nowym a dotychczasowym oraz do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego. Wniosek o udzielenie uzupełniającej części urlopu dodatkowego, a w przypadku osób nie będących pracownikami wniosek o wypłatę zasiłku za dodatkowy okres powinien być złożony nie później niż w ciągu siedmiu dni od dnia wejścia w życie ustawy, tj. nie później niż do 24 czerwca 2013 r. Potem osoby te mogą wystąpić o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego, ale nie później niż do dnia zakończenia wydłużonego okresu zasiłku macierzyńskiego