Do bram Kijowa Ukraina tętni życiem, przypomina cywilizowany kraj, który wolnością nie odbiega od pozostałych państw Europy. Im dalej na wschód, tym atmosfera robi się gęściejsza a instynkt wyczuwa wojnę. Od czasu pierwszych wydarzeń na Majdanie niewiele się tutaj zmieniło - każdego dnia giną ludzie. Ci, którym udało się umknąć pociskom terrorystów, szukają bezpiecznej przystani, i tam, daleko od domu, próbują zaczynać życie od nowa.

Z zajmowanych miast i wiosek, zrujnowanych ulic oraz domów ewakuują się do „lepszego” świata. Zazwyczaj bez pomocy z zewnątrz, bo ich przyjaciele z drugiej części kraju sami niewiele mogą poradzić, choćby ze względu na kryzys gospodarczy i wielkie zaangażowanie społeczeństwa na rzecz żołnierzy broniących granic ich kraju przed agresją nieprzyjaciela. Ofiary tych wydarzeń kierują się więc głównie na spokojny zachód. Pozbawione majątków, pożywienia i artykułów pierwszej potrzeby, z dziećmi na rękach, dla których nie mają nawet pieluch czy mleka.

Wielu z nich jednak decyduje się pozostać w strefie przyfrontowej. Nie zważając na częste rosyjskie ostrzały postanawiają zostać i pilnować tego, co ocalało, żywiąc nadzieję że pocisk z Gradu czy haubicy nie trafi w ich dom. Podczas rozmów, jak relacjonuje Ostrowski, wspominają o polskich korzeniach czy kontaktach z naszym krajem.

Wioząc normalność

Pomoc dociera nie tylko z Polski. Dostarczają ją choćby Litwini czy Łotysze. W Raciborzu zbiórkami humanitarnymi zajął się Jacek Ostrowski, który działa między innymi z ramienia Stowarzyszenia Pokolenie z Katowic, Polskiej Organizacji Aikido, ale również jako osoba prywatna. Ludzi dobrego serca, jak mówi, nie brakuje. – Gromadzimy dosłownie wszystko, co jest niezbędne do codziennego życia: lekarstwa, środki opatrunkowe, artykuły spożywcze, ubrania, buty, środki czystości i higieny, ciuszki dla dzieci, zabawki, koce, wózki, pościel. Dla niektórych z nas to drobiazgi, ale dla naszych przyjaciół ze wschodu rzeczy te są bezcenne – przekonuje, przyznając, że darczyńcy czasami idą o krok dalej i przynoszą meble, łóżka czy telewizory.

– Koszt przejazdu to około 1500 złotych, najwięcej na paliwo wydajemy w Polsce, za granicą cena litra wynosi nieco ponad 3 złote. Niestety mamy do dyspozycji wyłącznie jeden samochód, którym każdorazowo pokonujemy ponad 5000 kilometrów. Gdybyśmy posiadali ich więcej, nasza pomoc byłaby efektywniejsza – twierdzi Ostrowski.

Na Ukrainę jeździ wraz Jarosławem Podworskim ze Stowarzyszenia Pokolenie, który już od trzech zajmuje się pomocą dla ofiar wojny na Ukrainie. – Zainspirowało nas to, co działo się na Majdanie. Przypomniało tragiczne wydarzenia, jakie miały miejsce podczas stanu wojennego w naszej kopalni Wujek czy w Stoczni Gdańskiej. Dla nas, tak samo jak obecnie dla Ukraińców, była to walka o wolność, zachowanie suwerenności i demokracji – ocenia nasz rozmówca i dodaje: - Musimy otworzyć oczy i zrozumieć, co się właściwie dzieje. Uważam, że jeśli my, Polacy, oczekiwaliśmy w latach 80. pomocy Zachodu, i w bardzo dużej mierze ją otrzymaliśmy, powinniśmy teraz przekazać ją innym.

Propaganda

Raciborzanin przyznaje, że przychylne komentarze jego znajomych mieszają się z opiniami skrajnie negatywnymi, sprowadzanymi do hasła: ukraińskie społeczeństwo jest złe. Ostrowski ocenia, że wynika to z wszechobecnej putinowskiej propagandy, która dotarła także do Polski. - Rosja posiada olbrzymią rzeszę trolli, którzy starają się podsycać nienawiść do wszystkiego, co stoi na jej drodze. Wydaje olbrzymie pieniądze na manipulację ludźmi, partie polityczne w innych krajach, lobbuje i przekupuje, aby tylko osiągnąć swoje cele, które w dłuższej perspektywie stanową również zagrożenie dla naszego kraju – ocenia Jarosław Podworski. - Przykre jest to, że media od miesięcy nie informują, co dzieje się za wschodnią granicą. Moim zdaniem nie chodzi już o ignorancję czy o to, że temat nie jest modny, ale o blokowanie tego typu materiałów. Mam pewność, że naoczni świadkowie wydarzeń na Ukrainie wysyłali do stacji telewizyjnych zdjęcia czy filmu, a mimo to żadne z nich się nie ukazały. Dla kogoś takiego jak ja, kto na żywo rozmawiał z tamtejszymi mieszkańcami, widział zrujnowane i spalone domy, zwłoki młodego mężczyzny, którego ręce skrępowano na plecach zwykłym drutem, czy też jezdnię dziurawą od wybuchów pocisków, to zupełnie niepojęte – mówi Ostrowski i opowiada o jeżdżących krematoriach czy o zasłyszanych, nieoficjalnych co prawda, informacjach, jakoby po stronie separatystów walczyli również Polacy. – Oczywiście nikogo za rękę nie złapaliśmy, ale jeśli to prawda, są to rzeczy haniebne – nie przebiera w słowach emerytowany żołnierz Wojska Polskiego, który na służbie spędził szesnaście lat. – Media informowały o sytuacjach takich jak to, że tzw. zielone ludziki, czyli nikt inny jak rosyjscy żołnierze pozbawieni naszywek, robią wszystko, by uprowadzić w głąb Rosji kilkumiesięczne dzieci z domu małego dziecka. Mamy wiele informacji o torturach względem ludności cywilnej, jak i żołnierzy, o grabieniu nie tylko domów, ale i wywozie całych fabryk do Rosji. Wiele osób ginie bez wieści. W opowieściach spotykanych na naszej drodze ludzi, pojawiają się jeszcze bardziej potworne obrazy wydarzeń jakie tam miały i mają miejsce, o których trudno nawet mówić – mówią zgodnie moi rozmówcy. - Oficjalnie nie ma tam rosyjskich wojsk , czołgów czy wyrzutni rakietowych… Nasze spostrzeżenia wskazują jednak na coś zgoła innego – ucinają.

Obraz wojny

Największej pomocy potrzebują Ukraińcy zamieszkujący pas kraju najbardziej oddalony na wschód. Ostrowski i Podworski docierają zazwyczaj aż pod granicę z Rosją. Jak opowiadają, do Kijowa panuje spokój. – Za stolicą pojawiają się pierwsze block-posty, czyli pozycje na których jesteśmy dokładnie legitymowani przez policję i wojsko. Żołnierze na wiadomość, że jesteśmy Polakami, okazują entuzjazm. Duża część z nich przyznaje, że ma polskie korzenie– wspomina Jacek i kontynuuje: - Z każdym kolejnym kilometrem ruch na drodze jest mniejszy, a sama jezdnia coraz słabszej jakości. Trzeba jechać szybko, zachowując odstępy i nie zatrzymywać się, aby nie kusić losu. W okolicach Kramatorska czy Starobielska zniszczenia są ogromne. Niektóre miasta, zapewne przy pomocy wyrzutni rakietowych Grad ,moździerzy i czołgów, zrównano z ziemią. Najgorsze jest to, że celem ataków nie były wyłącznie obiekty wojskowe, lecz także cywilne domy ,szpitale, szkoły, przedszkola czy zakłady pracy, wewnątrz których w czasie bombardowania mogli znajdować się cywile. W jednym z takich gruzowisk znalazłem wydanie poezji Marii Konopnickiej z 1947 roku, co było doświadczeniem niezwykłym.

Z polskim akcentem zetknął się też w Starobielsku, gdzie jedna z polsko-ukraińskich organizacji przygotowała dla gości festiwal polskiej pieśni patriotycznej. – Na każdym kroku spotykaliśmy się z życzliwością. Już po stronie ukraińskiej kierowcy tirów co rusz pytali się, czy czegoś nam nie potrzeba. Noclegu użyczali nam znajomi, których poznaliśmy podczas poprzednich wyjazdów. Wszędzie witano nas poczęstunkiem, z otwartymi rękami i sercami. To potwierdza, że wszelkie stereotypy i historie dotyczące Ukraińców powinniśmy włożyć między bajki – przekonuje Jacek Ostrowski.

MAD