PIŁKA NOŻNA. Co zrobić, żeby więcej boiskowych przewinień było słusznie karanych i mniej meczów kończyło się wynikiem wypaczonym? Jak uniknąć takich sytuacji, gdy piłka spada na murawę za linią bramkową lub drużyna strzela gola po zagraniu napastnika ręką, a oddaleni od bramki sędziowie nie są w stanie tego dostrzec? Jak pomóc sędziom, żeby popełniali mniej błędów?

Sędziowanie poza bramką

Wszyscy zgadzają się, że sędziom trzeba pomóc. Piłka nożna jest coraz szybsza, piłkarze coraz bardziej sprawni i czasem wydaje się, że misja, przed którą stają sędziowie, jest wręcz niemożliwa do spełnienia.

PZPN był jednym z pierwszych związków narodowych, który do rozgrywek ligowych o mistrzostwo kraju zaczął zatrudniać dodatkowych sędziów asystentów, czyli tzw. sędziów bramkowych. Pod koniec rundy jesiennej sezonu 2013-2014 pojawili się oni w kilku meczach ekstraklasy, wiosną byli zatrudniani w każdej kolejce, a spotkań z ich udziałem miało być coraz więcej. Niestety błąd jednego z sędziów bramkowych po którym padła niesłuszna bramka zakończył polski eksperyment… Może zbyt wcześnie?

Za zgodą FIFA i International FA Bard eksperyment z dodatkowymi asystentami rozpoczął się w rozgrywkach grupowych Ligi Europy. Następnie objęto nim Ligę Mistrzów, a w czerwcu 2012 roku – pracowali oni także w czasie wszystkich meczów mistrzostw Europy rozgrywanych w Polsce i na Ukrainie. Eksperyment został wtedy zakończony, zyskał pozytywne oceny, dzięki czemu do „Przepisów gry w piłkę nożną” już na stałe wpisano możliwość wyznaczania na mecze dodatkowych sędziów asystentów i krótko opisano ich obowiązki.

„Wyznaczeni dodatkowi sędziowie asystenci zależnie od decyzji sędziego mają sygnalizować:

• kiedy piłka całym swoim obwodem opuści pole gry przez linię bramkową,

• której drużynie przysługuje prawo do wznowienia gry rzutem z rogu lub rzutem od bramki,

• kiedy miało miejsce niewłaściwe postępowanie lub wydarzył się inny incydent, którego sędzia nie widział,

• gdy przewinienia zostały popełnione, a dodatkowy sędzia asystent był w stanie lepiej to zobaczyć niż sędzia, szczególnie wewnątrz pola karnego,

• czy przy rzutach karnych bramkarz opuścił linię bramkową zanim piłka została zagrana oraz czy piłka przekroczyła linię”.

• podczas rzutu od bramki bramkowi „muszą sprawdzać, czy piłka znajduje się wewnątrz pola bramkowego (…)”,

• w czasie rzutu karnego „dodatkowy sędzia asystent musi ustawić się na przecięciu linii bramkowej z linią pola bramkowego, a sędzia asystent powinien ustawić się na wysokości przedostatniego zawodnika drużyny broniącej”,

• podczas serii rzutów karnych obaj bramkowi zajmują miejsca po obu stronach bramki, żeby z każdej strony móc ocenić, czy np. bramkarz złapał piłkę przy brzuchu za linią czy na linii,

„Dodatkowy sędzia asystent musi poinformować sędziego, kiedy bramka została zdobyta” – powinien to zrobić przez system komunikacji radiowej lub ewentualnie za pomocą bipera.

Życie dopisało dalsze rozdziały w postaci wytycznych dla sędziów bramkowych.

Przede wszystkim należy sprecyzować, że w poruszaniu się dodatkowego sędziego asystenta priorytetem są dwie linie: bramkowa i boczna linia pola karnego po jego stronie bramki. Ściślej mówiąc: zewnętrzne krawędzie obu linii. Tak precyzyjne sformułowanie jest niezbędne, gdyż błędne ustawienie sędziego asystenta na linii bramkowej, na jej środku lub krawędzi wewnętrznej (tej od strony środka boiska), było i może być przyczyną błędnych decyzji.

Zadaniem dodatkowych asystentów jest także kontrolowanie zewnętrznej krawędzi bocznej linii pola karnego (po jego stronie bramki), aby w przypadku incydentu móc stwierdzić, czy przewinienie nastąpiło na zewnątrz pola karnego czy też na linii lub wewnątrz, co może oznaczać rzut karny.

Współczesne sędziowanie można nazwać totalnym, gdyż poza oceną spalonego we wszystkich pozostałych kwestiach mamy do czynienia praktycznie z pełną współpracą wszystkich członków zespołu sędziowskiego – szeroką wymianą informacji, rad i sugestii oraz wzajemną asekuracją w wielu sytuacjach.

Taktyka sędziowania w sześcioosobowym składzie dowodzi, że we współczesnym futbolu sędzia główny de facto jest kierownikiem zespołu arbitrów i egzekutorem decyzji, a nie jedynym rozjemcą.

Zdzisław Matysiak