Osteoporoza jest czymś więcej niż chorobą kośćca, jest czynnikiem wielu innych zdarzeń, doprowadzających w konsekwencji do inwalidztwa. Powoduje obniżenie jakości, a nawet długości życia chorych. Przysparza bólu i sprzyja złamaniom, które są konsekwencją obniżenia masy kostnej i osłabienia struktury wewnętrznej kości. Powoduje lek, depresję oraz niską samoocenę.

Kości, które przez całe życie tworzą się i niszczą, zbudowane są w 70 proc. ze związków nieorganicznych: wapnia, fosforu, magnezu i 30 proc. – związków organicznych. W okresie dzieciństwa i młodzieńczym proces tworzenia kości, przeważa nad procesem niszczenia i trwa aż do 35. roku życia, gdy dochodzi do tzw. szczytowej masy kostnej. Od 35. do 50. roku życia niszczenie i tworzenie kości równoważy się, natomiast u kobiet po 50. roku życia, powoli przeważają procesy niszczenia. Najbardziej jest to zauważalne u pań w pierwszym roku menopauzy, kiedy może dojść do ubytku masy kostnej od 3 do 5 proc. W tym okresie należy robić badania profilaktyczne, a także zapobiegać osteoporozie.

Choroba tą wbrew stereotypowym opiniom dotyka nie tylko kobiet. Osteoporoza jest niebezpiecznym schorzeniem dla mężczyzn, którzy doświadczają złamań zwłaszcza szyjki kości udowej.

Czym objawia się osteoporoza?

Jednym z pierwszych objawów tej milczącej choroby może być np. złamany nadgarstek, następnie kręgosłup, a także złamania kończyn, czy też bardzo poważne złamania szyjki kości udowej. Do złamania żebra może dojść nawet przy kaszlnięciu, w konsekwencji 20 proc. osób umiera w ciągu dwóch lat głównie z powodu powikłań.

Co piąta osoba, która doznała pierwszego złamania, w ciągu następnych dwóch – trzech lat narażona jest na następne złamania. Dlatego już przy pierwszym trzeba prowadzić intensywną profilaktykę lub też – jeśli badanie densytometryczne wykaże to schorzenie – leczenie osteoporozy.

Co lubią nasze kości?

Przede wszystkim to z czego są zbudowane, a więc wapń, magnez, witaminy D3 i K2. Nie lubią natomiast bezruchu, dymu papierosowego, nadmiernej ilości alkoholu i konserwantów zawartych w produktach spożywczych. W profilaktyce osteoporozy spożywać należy nabiał (mleko i produkty mleczne – kefir, sery), ryby szczególnie morskie, jaja oraz warzywa zielone np. szpinak i sałatę. Wskazane jest też przebywanie pół godziny dziennie na słońcu, gdyż pod jego wpływem w skórze wytwarza się witamina D, niezbędna przy wchłanianiu wapnia z jelit do krwi, a następnie do kości. Odkryciem ostatnich lat jest też witamina K2, która występuje głównie w kwaszonkach i zapobiega osteoporozie.

Oprócz osteoporozy fizjologicznej istnieje osteoporoza wtórna będąca powikłaniem stanu chorobowego lub następstwem pewnego stylu życia. Towarzyszy: chorobom tarczycy, chorobom przytarczyc, chorobom reumatologicznym (reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa), kolagenozom, ciężkim schorzeniom nerek, chorobom wątroby, chorobom żołądka, schorzeniom jelit. Osteoporoza wtórna pojawiają się u mężczyzn nadużywających alkoholu, a także u młodych dziewczyn w przypadku anoreksji nervosa.

Jak rozpoznać osteoporozę?

Szybkie, łatwe i bezbolesne jest badanie densytometryczne dające gotowy wynik do interpretacji przez lekarza. Wskazaniem do takiego badania mogą być pytania, które w trosce o swoje zdrowie może zadać sobie każdy sam:

• • Czy mam więcej niż 65 lat?
• • Czy spożywam wystarczająco dużo nabiału i ryb morskich?
• • Czy palę tytoń?
• • Czy nadużywam alkoholu?
• • Czy mam dużo ruchu?
• • Czy jestem wątłej budowy ciała?
• • Czy doznałam złamania przed 45. rokiem życia?
• • Czy u moich rodziców wystąpiło złamanie biodra (osteoporoza jest chorobą genetyczną)?
• • Czy leczę się sterydami (sterydy doprowadzają do odwapnienia kości)?

Wynikiem badań densytometrycznych czasem może być pierwszy stopień odwapnienia – osteopenia. Wtenczas konieczna jest profilaktyka: odpowiednie jedzenie, dużo ruchu oraz codziennie półgodzinny pobyt na słońcu.

(ewa)