Sołtys Bronisław Panic

Rzuchów ma coraz więcej nowych mieszkańców, którzy wybierają naszą wioskę na miejsce swojego zamieszkania, ale to nie znaczy, że są wśród nas jakieś podziały. Ja też pochodzę z Kornowaca, a wszystkich tu dobrze znam. Jestem prezesem kółka rolniczego, a jako sołtys mogę powiedzieć, że świetnie współpracuje mi się z Kołem Gospodyń Wiejskich, na czele którego stoi Dorota Wieczorek i Ochotniczą Strażą Pożarną, której prezesem jest Jacek Kuźmiński. Mieszkańcy Rzuchowa lubią poznawać nowe miejsca, więc co roku organizujemy wycieczki, na które jest nieraz więcej chętnych, niż miejsc. Byliśmy w Warszawie, Poznaniu, Bieszczadach, czy Świeradowie, a w przyszłym roku chcielibyśmy pojechać do Włoch. Chcemy pokazać ludziom kawałek świata, bo wielu z nich nigdy nie wyjeżdżało poza gminę. Te wyjazdy organizowane są po kosztach, a przy okazji integrują mieszkańców.

Pas dla dyscypliny, tran dla odporności

Budynek dzisiejszej szkoły powstał w XIX wieku, został wybudowany jeszcze za czasów niemieckich, a potem była w nim szkoła polska, w której funkcję kierownika pełnił pan Pańczyk.

Mieszkał z żoną w mieszkaniu, które wygospodarowano na parterze szkoły i musiał nieźle zarabiać, bo z jednej pensji był w stanie utrzymać rodzinę i zatrudniać gospodynię.

W czasie II wojny w budynku mieszczącym się za pałacem funkcjonował tzw. kindergarten, czyli przedszkole, do którego chodziły dzieci z Rzuchowa. Zajęcia prowadziła tam Niemka, do której maluchy mówiły „Tante”. Rocznik, który kwalifikował się do pierwszej klasy rozpoczął ją jeszcze w szkole niemieckiej, ale kończył już w polskiej, prowadzonej przez małżeństwo Gołdów, którzy przyjechali w 1946 roku z Andrychowa. Pani Emilia uczyła klasy młodsze, a jej mąż Władysław starsze. – Za ich czasów był taki rygor, że jak tylko ktoś coś przeskrobał, to musiał się kłaść na krzesło i dostawał od Gołdy lanie wojskowym pasem. Żaden nie leciał na skargę do domu, bo dostałby drugie lanie. Jak chodziłem do szkoły, to nauka odbywała się do szóstej klasy, a siódmą dzieci kończyły w szkole w Krzyżkowicach, albo w Kornowacu – wspomina Ryszard Kubica. Jego klasowa koleżanka Pelagia Krajczok pamięta, że pani Emilia była aktywistką, bez której nie mogła się odbyć żadna wiejska impreza. – Prowadziła chór i potrafiła rozśpiewać całą szkołę. Razem z mężem i dwójką dzieci mieszkała w szkole, a przy niej prowadzili niewielkie gospodarstwo, w którym hodowali kury i kozy. Przed wejściem do szkoły był drewniany ganek, na który lubiła wskakiwać koza pani Gołdowej. W szkole nie było stołówki, ale dostawaliśmy często paczki żywnościowe z UNRRY. Pamiętam też, że musieliśmy pić tran. Z jednej i tej samej łyżki korzystały wszystkie dzieci w klasie. Taka była wtedy higiena, ale dzieci jakoś wtedy nie chorowały, mimo że wielu z nas chodziło do szkoły na boso – opowiada ze śmiechem pani Pelagia i dodaje, że jedyną atrakcją była dla uczniów wycieczka do Krakowa z dziećmi ze szkoły w Pstrążnej i seanse w pszowskim kinie, do którego trzeba było dotrzeć na piechotę.

W 1950 roku Gołdowie wrócili do Andrychowa, a kolejny kierownik szkoły – pan Biliniewicz sprowadził się do Rzuchowa z żoną, teściową i dwójką dzieci. Zajął dwa pokoje z kuchnią na parterze szkolnego budynku, tam gdzie dziś znajduje się przedszkole z zapleczem kuchennym. Na parterze znajdował się też niewielki pokoik, w którym mieściła się kancelaria. Ponieważ pani Biliniewicz nie pracowała w szkole, zatrudnił w niej dwie nauczycielki: Olgę Grabczyk z Oświęcimia i Władysławę Kołodziejczyk z Brzezinki. Obie panie zamieszkały w domach prywatnych u rzuchowskich gospodarzy. – Zamiast lekcji wuefu mieliśmy często piesze wycieczki do lasu lub parku, podczas których poznawaliśmy drzewa, krzewy i inne rośliny, coś co nam się przydało potem na botanice. Były też prace ręczne, osobne dla chłopców i dziewczynek, na których panie uczyły nas na przykład przyszywania guzików – wspomina Pelagia Krajczok, która wróciła potem do szkoły w Rzuchowie jako nauczycielka.

Pan Biliniewicz wyjechał w końcu do Kamienia, a potem dostał pracę w rybnickim inspektoracie. Szkołę w Rzuchowie poprowadził po nim Paweł Stoszek, który był ostatnim kierownikiem mieszkającym na jej terenie. Kolejna kierowniczka, Bożena Łabęda, mieszkała w Domu Nauczyciela w Rzuchowie, a Józef Kolorz, który objął tę funkcję po niej, dojeżdżał do pracy z Pogrzebienia. Obecnie urzędująca dyrektor Wanda Knura rozpoczęła pracę w placówce jako nauczycielka w 1982 roku. W 2000 roku szkołę przekształcono w Zespół Szkolno-Przedszkolny.

Katarzyna Gruchot