Komu generał Hindenburg pokaże zęby? Dlaczego zamiast powideł śliwkowych będziemy jeść przetwory z dodatkiem marchwi oraz... brukwi? Wreszcie skąd się wziął niedźwiedź w okolicach Raciborza? To tylko część intrygujących pytań, na które odpowiedź przynosi lektura dawnych „Nowin Raciborskich”. Przekonajcie się, co można było przeczytać w Nowinach równo sto lat temu (pisownia oryginalna, niektóre śródtytuły od redakcji).Wojtek Żołneczko

Racibórz • środa 11 września 1918 r.

Ententa przeciw Rosyi*

Wedle Reutera wtargnęły wojska bolszewickie w sobotę do gmachu ambasady angielskiej. Angielski attache marynarki, kapitan Cromie, stawił opór i zabił własnoręcznie 3 żołnierzy. On sam został następnie zabity, zwłoki jego zeszpecono. Zakazano nawet odprawić modły za niego. Gmach ambasady został zburzony, wszystkie papiery zniszczone. W Londynie panuje obawa, że teraz nastąpi kolej na ambasadę francuską (...) Żąda Anglia natychmiastowego zadośćuczynienia przez ukaranie winnych, w przeciwnym razie, lub w razie dalszych gwałtów rząd angielski uczyni członków rządu sowietów osobiście odpowiedzialnymi za następstwa i postara się o to, aby rządy wszystkich cywilizowanych narodów uznały ich jako wyjętych z pod prawa, tak, że nie znaleźliby nigdzie przytułku.

Hindenburg pokaże zęby**

Odwrót Hindenburga spotyka się w „Berliner Tageblacie” z oceną następującą: Hindenburg dokonywał już odwrotu niejednokrotnie i z pomocą odwrotu za każdym razem sprowadzał zmianę na swoją korzyść. Z odwrotów tych rozwinęły się zawsze wielkie zwycięstwa. Doświadczyła tego na sobie Rosya. Niema jednak wątpliwości, że koalicya dziś, przy wytężeniu wszystkich sił, walczy o rozstrzygnięcie (...) Celem wielkiej ofensywy jest przerwanie frontu i zniszczenie armii niemieckiej. Dotychczas niema jeszcze widoków, że cel ten przez generała Focha będzie dopięty. Front niemiecki nie uległ pod najcięższemi atakami przeważających mas rozdarciu, lecz wszędzie uchylił się. Niema zgoła powodu do przypuszczania, że owa zdolność niemieckiego dowództwa może kiedyś zawieźć. Hindenburg odejść musi na korzystną linię, aby oszczędzić krwi, a potem wrogowi pokaże znowu zęby.

Groźba Lenina

Jak donoszą z Rotterdamu, londyński „Times” dowiaduje się z Moskwy: Lenin miał oświadczyć przed zamachem dokonanym na niego, że jeżeli koalicya i przeciwrewolucya pokonają bolszewizm, to wyda on ostatnie tchnienie w morzu krwi, które przerazi świat cały.

Kłopot o marmeladę

Z powodu tegorocznego nieurodzaju owoców – tylko jabłka miejscami obrodziły – jest urząd żywnościowy w wielkim kłopocie, z czego się ma wyrabiać marmeladę. Wobec tego będzie zmuszony użyć do niej w tym roku więcej brukwi i marchwi, niżeli w roku zeszłym.

Zakaz wyrobu powideł

Brak owoców zmusił władze do wydania zakazu wyrabiania na handel powideł ze śliwek jak również kwaszenia jabłek z brukwią. Cały tegoroczny zbiór należy oddać do fabryk marmelady.

Problemy z pieniędzmi

25-fenygówki z alklu wycofane będą z obiegu z dniem 1 października. Od tego dnia nikt nie potrzebuje ich przyjmować. Kasy publiczne przyjmować jeszcze będą te monety do 1 stycznia. Monety 2 i pół fenygowe prawdopodobnie wcale nie będą wybite z powodu trudności technicznych, a przedewszystkiem dla braku odpowiedniego metalu.

Pozdrowienia z Rosyi

Racibórz. Niezwykły gość wałęsa się od dłuższego czasu po polach w pobliżu Raciborza w postaci niedźwiedzia, który prawdopodobnie podczas transportu z Rosyi wydostał się w niewytłumaczony sposób na wolność. Ponieważ nie czuł się tu dość bezpiecznym, a może też dla braku wystarczającego żeru, zmienił miś legowisko, i widziano go ostatnio na smarzowickich polach.

Świńska kradzież

Studzienna pod Raciborzem. Posiedzicielowi Franciszkowi Figurze skradziono w końcu ubiegłego tygodnia z chlewa świnię, ważącą 2 centnary (około 100 kg – red.); zabito ją na miejscu i pozostawiono tylko wnętrzności.

Racibórz • piątek 13 września 1918 r.

Włosi na Syberi***

Agencya Havasa donosi z Londynu: „Daily Mail” podaje, że do północno-wschodnich portów Syberii zaczynają obecnie już przybywać transporty wojsk włoskich. Wojska te, jak na syberyjskie stosunki, wcale nie są odpowiednio zaopatrzone. Przyzwyczajeni do południowego klimatu Włosi nie mają odpowiednich ubrań ani okryć, co na srogą syberyjską zimę jest koniecznie potrzebne.

Groźba odwetu

Z Rotterdamu donoszą: „Times”, omawiając wiadomości o strasznych spustoszeniach, jakie czynią Niemcy na terytorium francuskiem przy wycofaniu, podaje, że Niemcy za to odpowiedzą, w chwili, w której wojska koalicyi staną na terytorium niemieckim.

Podwyższenie racyi chleba

Berlin, 10 września (nieurzędowo). Istnieje zamiar podwyższenia racyi chleba od 1. października do dawnej wysokości, tak, że racya mąki wynosić będzie znowu 200 gramów. Oprócz tego ma być dodawanych 10 procent innych środków spożywczych.

Kwiczoły w sidłach

Polowanie na kwiczoły za pomocą sideł. I w tym roku wojenny urząd żywnościowy polecił centralnym władzom krajowym, aby udzielały pozwolenia na chwytanie kwiczołów (niewielkie ptaki wędrowne z rodziny drozdów – red.) za pomocą sideł od 21. września do 31 grudnia rb. Władze określą bliżej, w jaki sposób łowy należy wykonywać.

Okazje w lombardzie

Racibórz. Sprzedaż przepadłych w lombardzie miejskim, przy ulicy Panieńskiej nr 12, fantów odbędzie się tamże 14. października rb.

SŁOWNIK POJEĆ

* Ententa (z franc. entente cordiale – serdeczne porozumienie) – sojusz Francji i Wielkiej Brytanii zawiązany przeciwko porozumieniu Rzeszy Niemieckiej oraz Cesarstwa Austro–Węgier; w toku I wojny światowej rozszerzony o kolejne państwa; państwa walczące z Niemcami bywają również nazywane koalicyą lub sprzymierzonymi.

** Paul von Hindenburg (1847 – 1934) był niemieckim dowódcą wojskowym, feldmarszałkiem a także prezydentem Republiki Weimarskiej (potoczna nazwa państwa niemieckiego w latach 1919 – 1933). Podczas I wojny światowej dowodził wojskami niemieckimi na froncie wschodnim oraz zachodnim, co opisuje autor cytowanego artykułu. W notatce prasowej wymieniono również generała Ferdinanda Focha (1851 – 1929) – francuskiego wojskowego, naczelnego wodza sił sprzymierzonych podczas I wojny światowej.

*** Wspomniana już ententa (koalicya, sprzymierzeni) dążyła do obalenia rządów bolszewickich w Rosji, w czym miało pomóc opanowanie części rosyjskich portów i dozbrajanie tzw. białych, a więc Rosjan walczących z władzą bolszewicką. Powodem wrogości ententy wobec bolszewików (oprócz różnic ideologicznych) było zawarcie przez nowych władców Rosji separatystycznego pokoju z Niemcami, co pozwoliło dowództwu niemieckiemu przerzucić wojska z frontu wschodniego do Francji. Sprzymierzeni liczyli, że obalenie rządów bolszewików doprowadzi do ponownego wypowiedzenia wojny Niemcom przez władze rosyjskie.