Gdy zobaczyłem zapowiedź „Kleru”, pierwszym skojarzeniem jakie przyszło mi do głowy był „Botoks”. Odniosłem wrażenie, że reżyser Wojciech Smarzowski wrzucił do jednego filmu wszystkie patologie spotykane w Kościele, tak samo jak wcześniej Patryk Vega zrobił to ze służbą zdrowia. Oczywiście spodziewałem się, że film Smarzowskiego będzie lepszy – od narracji począwszy, na kreacjach aktorskich Gajosa, Więckiewicza, Jakubika i Braciaka skończywszy. W tych rachubach się nie zawiodłem, co nie zmienia faktu, że „Kler” jest dziełem skrajnie tendencyjnym, przedstawiającym Kościół Katolicki w Polsce jako organizację przeżartą grzechem.

Alkoholizm, antysemityzm, chciwość, handel dziećmi do adopcji (?), hipokryzja, intryganctwo, korupcja, nakłanianie do aborcji, pedofilia, rozpusta, sadyzm, szantaż, żądza władzy – tym wszystkim parają się ludzie kościoła w filmie Smarzowskiego. Tym i niczym innym. Przez ponad dwie godziny. Rozdźwięk pomiędzy rzeczywistością „Kleru”, a rzeczywistością znaną mi z życia chociażby mojej parafii, wywołuje we mnie głęboki niesmak i wzbudza poczucie niesprawiedliwości (nie sądzę, aby parafia NSPJ w Raciborzu była jedyną, w której posługę pełnią dobrzy i mądrzy księża, bez „sakramentalnego” cennika).

Podejrzewam, że wszystkie patologie, którymi przesycony jest „Kler” występują w Kościele. Jestem wdzięczny, że nie było mi dane zetknąć się z nimi. Głęboko wierzę w potrzebę otwartej dyskusji, która doprowadziłaby do wyrugowania negatywnych zjawisk z życia Kościoła. Wojciech Smarzowski dysponuje talentem, który mógłby stać się impulsem do rozpoczęcia takiego dyskursu. Jednakże pokazując Kościół wyłącznie przez pryzmat ohydy, sam zrezygnował z doniosłej roli, którą mógł na tym polu odegrać. „Kler” jest dobrze nakręconą i świetnie zagraną, ale jednak tylko jednostronną agitką, przedstawiająca wizję Kościoła zbieżną ze światopoglądem twórców, ale daleką od złożonej rzeczywistości.

Przeciwnicy Kościoła pieją z zachwytu nad „Klerem”, ale naprawdę trudno mi wyobrazić sobie sytuację, aby osoba wierząca po obejrzeniu tego filmu doznała olśnienia i przestała chodzić do kościoła. „Kler” ma szansę zostać klasykiem*, ale wyłącznie w środowisku zdeklarowanych przeciwników Kościoła, którzy upatrują w tej instytucji źródła wszelkiego zła. Reakcją wiernych będzie raczej modlitwa – za proboszcza, za parafian, za papieża, za Kościół. Modlitwa, od której wszystko zależy.

Wojtek Żołneczko

* Jedynie kapitalna kwestia „Złoty, a skromny” może przebić się do codziennego języka.