– Temat jest dla mnie zamknięty, popełniłem jedynie wykroczenie – odpowiada Piotr Kuczera, prezydent Rybnika na pytania dziennikarzy, którzy interesują się jego ostatnimi kłopotami. Przypomnijmy, 18 listopada około godziny 19.00 policja zatrzymała jadącego na przegląd kabaretowy Ryjek prezydenta Rybnika. Piotr Kuczera jechał swoim prywatnym samochodem i został zatrzymany do rutynowej kontroli trzeźwości. Prezydent został poproszony o dmuchnięcie w policyjny alkotest. Wynik wskazał na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu, jednak urządzenie posiadało jedynie diody. Policjanci nie mogli na nim odczytać stężenia alkoholu. Kuczerze zaproponowano badanie na alkomacie, prezydent jednak odmówił. Została mu pobrana krew na zawartość alkoholu. Cztery dni później znane były wyniki. Analiza próbki krwi wykonana w katowickim laboratorium kryminalistycznym wykazała 0,49 promila alkoholu w organizmie badanego. Wynik ten mieścił się w przedziale 0,2 – 0,5 promila, wobec czego prezydent będzie odpowiadał jedynie za wykroczenie polegające na prowadzeniu pojazdu w stanie po użyciu alkoholu. Gdyby przekroczył 0,5 promila odpowiadałby już za przestępstwo.

O włos od przestępstwa

Prezydenta uratowała więc jedna setna (0,01) promila. Sęk w tym, że od momentu zatrzymania auta i kontroli trzeźwości alkotestem minęło kilkadziesiąt minut. Dużo osób zastanawia się, czy wynik z badań krwi nie jest zaniżony. Mówiąc jeszcze prościej, czy wyprawa do szpitala w celu pobrania krwi nie uratowała prezydentowi skóry, bo jego organizm zdążył w tym czasie pozbyć się części alkoholu. Czy można sprawdzić, ile rzeczywiście miał we krwi, w chwili kiedy został zatrzymany do kontroli przez policjantów? Okazuje się, że tak. Takie badanie nosi nazwę badania retrospektywnego i jest dość często zlecane przez sądy. W bardzo dużym uproszczeniu rachunek retrospektywny to obliczanie wstecz, jakie mogło być stężenie alkoholu u badanego przed wykonaniem pomiaru alkomatem lub pobraniem krwi. Oblicza się je dokonując kilku pomiarów w odstępie czasu. Na podstawie szybkości spadku lub wzrostu poziomu alkoholu można obliczać wstecz jego stężenie w organizmie. Jednym z takich przypadków było zatrzymanie pijanego policjanta z komisariatu w Rydułtowach w grudniu 2010 roku. Kompletnie pijany mundurowy wracał samochodem z pracy. Chwilę po zakończonej służbie miał w wydychanym powietrzu 3,2 promila alkoholu. Jak tłumaczył przed sądem, zaraz po wyjściu z komisariatu wypił duszkiem butelkę wódki. Sąd zlecił badanie retrospektywne. Biegły obliczył, z jaką szybkością organizm policjanta wchłaniał i rozkładał alkohol i udowodnił, że funkcjonariusz pił przez wiele godzin na komisariacie.

Decyzja po stronie sądu

Czy podobny scenariusz może mieć miejsce w tej sprawie? Postanowiliśmy sprawdzić, czy śledczy zainteresowali się poziomem alkoholu we krwi w momencie zatrzymania. Zanim światło dzienne ujrzały wyniki badań krwi Piotra Kuczery, z postępowania wyłączyła się Prokuratura Rejonowa w Rybniku. Sprawa została przekazana do Prokuratury Okręgowej w Gliwicach. – Z uwagi na to, że wynik badań krwi pana prezydenta nie przekroczył poziomu pół promila, a więc nie popełnił przestępstwa, nie zajmujemy się już tą sprawą. Nie będziemy więc już wykonywać żadnych czynności – mówi nam prokurator Karina Spruś z Prokuratury Okręgowej w Gliwicach. Piotr Kuczera stanie wkrótce przed sądem, gdzie będzie odpowiadał za wykroczenie. Czy sąd może zlecić zbadanie poziomu alkoholu we krwi prezydenta i finalnie przekwalifikować wykroczenie na przestępstwo? – Tak naprawdę wszystko zależy od sędziego, który będzie rozpatrywał sprawę – wyjaśnia sędzia Agata Dybek-Zdyń, rzecznik prasowy Sądu Okręgowego w Gliwicach. – Inicjatywa dowodowa należy do stron postępowania i sądu. Zarówno obwiniony, jak i oskarżyciel, w tym wypadku policja, ma prawo wnosić o przeprowadzenie przeróżnych dowodów. Mogą to być na przykład przesłuchania świadków i opinie biegłych. Wszystko zależy od tego, co jest w aktach – mówi sędzia.

Gra na zwłokę się nie sprawdza

Ile czasu minęło od momentu zatrzymania samochodu prezydenta do pobrania krwi? Okazuje się, że blisko godzina. Policjanci musieli między innymi jadąc do szpitala zahaczyć o komendę i zabrać ampułki do badania krwi. Następnie udali się do Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego przy Energetyków. – Wszystkie czynności zajęły mniej niż godzinę, co jest wynikiem bardzo dobrym – przyznaje sierżant sztabowy Dariusz Jaroszewski, rzecznik prasowy Komendy Miejskiej Policji w Rybniku. – Na miejscu zawsze pewnym problemem jest zabezpieczenie samochodu należącego do zatrzymywanego kierowcy. Na izbie przyjęć policjanci są obsługiwani poza kolejnością, jednak nie zawsze personel jest wolny i czasem trzeba trochę poczekać. Należy pamiętać, że alkomaty mają pewien margines błędu, a najbardziej precyzyjne jest badanie krwi. Gra na zwłokę ze strony zatrzymanych nie zawsze przynosi efekt, bo poziom alkoholu może spadać lub rosnąć w przypadku, gdy alkohol został wypity niedawno i jeszcze się wchłania – dodaje policjant.

Prezydenta mieli na oku

Co na ten temat mówią specjaliści? – Kluczowe dla sprawy jest to, ile tej osobie pobrano próbek krwi i w jakich odstępach czasu – mówi nam Rafał Celiński, biegły sądowy przy Sądzie Okręgowym w Gliwicach, zajmujący się toksykologią oraz rachunkiem retrospektywnym i prospektywnym alkoholu etylowego. – Jeśli panu prezydentowi pobrano tylko jedną próbkę, przeprowadzenie badania retrospektywnego nie będzie możliwe. Mając tylko jedną próbkę alkoholu nie można ustalić fazy alkoholemii. Rachunek retrospektywny bowiem można liczyć tylko w sytuacji, gdy osoba badana znajduje się w fazie eliminacji alkoholu z organizmu – dodaje biegły. Pytamy rzecznika policji o to, ile próbek pobrano prezydentowi. – Podczas tej interwencji pobrano jedną próbkę. To wynika z procedur – mówi Dariusz Jaroszewski. Jak się dowiedzieliśmy, policja pobiera dwie próbki w odstępie godziny, gdy np. patrol przyjeżdża na kolizję z udziałem nietrzeźwego kierowcy. Wyklucza to możliwość tłumaczenia się przez taka osobę, że alkohol wypiła już po zdarzeniu np. z nerwów. W przypadku Piotra Kuczery, prezydent od momentu zatrzymania cały czas był pod okiem policjantów i wystarczyło pobranie jednej próbki.

Ile spadło prezydentowi?

Przemiany alkoholu etylowego - spożytego drogą pokarmową - w organizmie człowieka obejmują trzy fazy: fazę wchłaniania, fazę równoważenia się stężeń i fazę eliminacji. – Proces wchłaniania alkoholu jest rozłożony w czasie. W przypadku spożycia alkoholu na czczo, czas resorpcji (wchłaniania) wynosi średnio do 1,5 godziny, natomiast po posiłku nawet do 3 godzin. Faza wyrównania stężeń może trwać od 5 do 20 minut i jest łącznikiem pomiędzy fazą wchłaniania, a fazą eliminacji. Proces eliminacji odbywa się w sposób systematyczny, czy też ciągły, i przeważnie jego natężenie jest stałe. Współczynnik eliminacji alkoholu z krwi w czasie 1 godziny zwykle mieści się w granicach 0,1-0,2 promila. Należy pamiętać, że jest to parametr o charakterze populacyjnym tzn. dotyczy całej populacji, a nie konkretnej osoby, ma więc jedynie wartość orientacyjną – dodaje Rafał Celiński. Adrian Czarnota