Zacznijmy od definicji. Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą w oparciu przede wszystkim o ustawę prawo spółdzielcze oraz o zarejestrowany statut (i inne ustawy). Każdy członek spółdzielni obowiązany jest zadeklarować jeden udział. Statut może jednak zobowiązać członków do zadeklarowania większej ilości udziałów.

Ustawa prawo spółdzielcze stanowi, że członek spółdzielni nie może przed ustaniem członkostwa żądać zwrotu wpłat dokonanych na udziały (wyjątek: nie dotyczy to wpłat przekraczających ilość udziałów, których zadeklarowania wymaga statut obowiązujący w chwili żądania zwrotu). Zakaz wypłacania udziałów w trakcie trwania stosunku członkostwa w spółdzielni dotyczy tylko tzw. udziałów obowiązkowych, a nie udziałów ponad obowiązkowych .

Kiedy jednak taki zwrot następuje, czy bezpośrednio po złożeniu wniosku? Jakie warunki muszą zostać spełnione poza brakiem członkostwa? Ustawa stanowi, że zwrot wpłat nie może nastąpić przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za rok, w którym członek wystąpił z żądaniem (musi więc się odbyć walne zgromadzenie zatwierdzające sprawozdanie finansowe za dany rok) oraz w wypadku, gdy jego udziały zostały przeznaczone na pokrycie strat spółdzielni (udziały nie mogą więc być przeznaczone na pokrycie strat aby je zwrócić). Musi również upłynąć termin zwrotu określony w statucie, gdyż to statut określa sposób i termin zwrotu.