Petycję skierował do rady 4 maja Marek Labus – lekarz i menadżer ochrony zdrowia. Dotyczyła sytuacji Szpitala Rejonowego im. dr. Józefa Rostka w Raciborzu i stanu opieki zdrowotnej na terenie Powiatu Raciborskiego. Rada Powiatu rozpatrzyła ją na sesji czerwcowej.

Według opinii, jaką wydała radca prawny Michalina Staniszewska-Niestrój, Rada Powiatu Raciborskiego była organem właściwym do rozpatrzenia petycji co do m.in.: podjęcia działań, mających na celu naprawę stanu ochrony zdrowia i przywrócenia dostępności do świadczeń ambulatoryjnych w Powiecie Raciborskim oraz skoordynowania w tym celu działań Miasta i Powiatu.

Prawnicy bronią starostwa

Postępowanie wyjaśniające w tej sprawie prowadziła komisja skarg, wniosków i petycji. Kieruje nią Tomasz Cofała szef klubu radnych Razem dla Ziemi Raciborskiej. Komisja odbyła 6 posiedzeń, w terminach między 13 maja, a 30 czerwca. Członkowie komisji wysłuchali wyjaśnień złożonych przez starostę raciborskiego Grzegorza Swobodę. Komisja ustaliła, że szpital rejonowy przekształcono w jednoimienny zakaźny na podstawie polecenia nr 28/2020 Wojewody Śląskiego z 15 marca 2020 r. Dotyczyło ono przekształcenia struktur organizacyjnych szpitala w szpital jednoimienny. Polecenie wydano na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. tzw. specustawy. Z treści polecenia wynika, że powinno zostać wykonane w tym samym dniu. Natychmiastowe wykonanie polecenia wynika z samej treści przepisu. Ma je wykonać starosta, który reprezentuje Powiat na zewnątrz, a dyrektor szpitala ponosi odpowiedzialność za zarządzanie placówką – oba podmioty były zobowiązane do wykonania tego polecenia. Ten stan prawny potwierdziły opiniami radczynie prawne – Lidia Chrzan i Michalina Staniszewska -Niestrój. Dodatkowo opinię prawną sporządził adwokat Szymon Stuchly, wskazując, że ustawodawca nie przewidział w specustawie trybu odwoławczego od wydanych poleceń wojewody. Dopiero nowelizacja specustawy z 16 kwietnia doprowadziła do tego, że poleceniom wojewody został przyznany walor decyzji administracyjnych. Od takowych przysługuje tryb odwoławczy zgodny z regułami kodeksu postępowania administracyjnego. Polecenie wojewody nie musiało zawierać szczegółowych pouczeń, dotyczących zamykania jakichkolwiek funkcji raciborskiego jednoimiennego szpitala zakaźnego, gdyż wytyczne dotyczące funkcjonowania szpitali zakaźnych zawarte są w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Według urzędników starostwa, nie było żadnych realnych i skutecznych możliwości wstrzymania realizacji polecenia wojewody w oparciu o obowiązujące ówcześnie regulacje prawne. Zwłaszcza, że podstawowym celem było wtedy i nadal jest zwalczanie zakażenia wirusem SARS-CoV-2 i leczenie osób chorych na COVID-19.

Wojewoda tłumaczy powody przekształcenia

Starosta Raciborski, przedstawiając swoje stanowisko w sprawie, podkreślił, że pierwsze i jedyne rozmowy w temacie przekształcenia szpitala zostały przeprowadzone w trakcie spotkania, które odbyło się 12 marca 2020 r. w siedzibie Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Organizatorem spotkania był wojewoda śląski. Ten potwierdził później, że wydanie polecenia 28/2020 wynikało z konieczności zapewnienia kompleksowego i bezpiecznego leczenia pacjentów z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 w warunkach rozszerzającej się epidemii COVID-19. Zastępca dyrektora wydziału zdrowia Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach wyjaśniła, że analizy dotyczące wytypowania szpitala w Raciborzu, który miałby pełnić rolę szpitala jednoimiennego zakaźnego w województwie śląskim przeprowadzono w uzgodnieniu ze Śląskim Oddziałem Wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia w Katowicach. Analizy miały charakter roboczy i dotyczyły określenia potencjału infrastrukturalnego i personalnego placówki, w tym posiadania w jego strukturach oddziału obserwacyjno-zakaźnego oraz zakresu udzielanych świadczeń z uwzględnieniem możliwości wykonywania świadczeń zabiegowych. W przeprowadzonych analizach brana była również pod uwagę lokalizacja w pobliżu szpitali m.in. w Rybniku, Jastrzębiu-Zdroju czy Wodzisławiu Śląskim w celu zabezpieczenia dostępności dotychczasowych świadczeń medycznych dla mieszkańców powiatu raciborskiego.

Tylko wojewoda może to „odkręcić”

Wypowiedział się także dyrektor Departamentu Systemu Zdrowia w Ministerstwie Zdrowia. Stwierdził, że obecny, związany z ogłoszonym stanem epidemii, jednoimienny charakter szpitala wskazuje na konieczność udzielania świadczeń medycznych pacjentom zakażonym wirusem SARS-CoV-2. Jednoprofilowy zakres tych świadczeń wynika wprost z polecenia wojewody, zawierającego polecenie przeprofilowania na jednoimienny szpital zakaźny bazy łóżkowej – do odwołania. Ewentualna zmiana charakteru szpitala na ponownie (częściowo lub całkowicie) ogólny –wieloprofilowy wymagałaby zmiany (albo odwołania) tego polecenia.

Dotychczasowe działania samorządu powiatowego

Komisja stwierdziła, że podjęto szereg działań mających na celu stopniową restytucję zabezpieczenia zdrowotnego mieszkańców powiatu raciborskiego. Między innymi:

1. Już 15 marca starosta odbył spotkanie z lekarzami prowadzącymi na terenie powiatu raciborskiego placówki Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ). Spotkanie dotyczyło możliwości zabezpieczenia zdrowotnego mieszkańców powiatu raciborskiego po przekształceniu szpitala w szpital jednoimienny. Nocną i świąteczną opiekę medyczną dla mieszkańców powiatu raciborskiego przeniesiono do dawnego budynku stacji krwiodawstwa.

2. Rada Powiatu Raciborskiego 28 kwietnia podjęła uchwałę w sprawie apelu do wojewody śląskiego o wsparcie działań zmierzających do zapewnienia mieszkańcom powiatu raciborskiego dostępu do poradni specjalistycznych działających na terenie powiatu. Zaapelowała też, aby wojewoda rozważył skierowanie do tych poradni kadry medycznej niezbędnej do rozszerzenia ich działalności.

3. Starosta raciborski zwrócił się z prośbą do dyrektora śląskiego oddziału NFZ o pilne zwiększenie lub pozyskanie kontraktów na realizację świadczeń w przedmiocie poradni specjalistycznych dla Zakładów Opieki Zdrowotnej, które zadeklarowały możliwość dodatkowych świadczeń medycznych.

4. 13 maja dzięki, staraniom starosty i dyrektora szpitala, NFZ wyraził zgodę na uruchomienie poradni specjalistycznych i 1 czerwca uruchomiono 11 poradni specjalistycznych przy ul. Gamowskiej w Raciborzu. Szpital jako pierwszy w Raciborzu zaczął udzielać pełnych, fizycznych świadczeń medycznych dla pacjentów. Kolejne poradnie będą wznawiały swoją działalność w zależności od możliwości kadrowych.

5. Rada Powiatu Raciborskiego 26 maja podjęła uchwałę w sprawie apelu do ministra zdrowia o niezwłoczne podjęcie decyzji w sprawie przywrócenia statutowej działalności Szpitala Rejonowego im. dr. Józefa Rostka w Raciborzu,

6. 4 czerwca uruchomiono drugi punkt pobrań przy ul. Gamowskiej w Raciborzu.

Komisja podkreśliła, że obecne władze publiczne po raz pierwszy muszą radzić sobie z tak niebezpiecznym i powszechnym zjawiskiem, jakim jest rozszerzająca się epidemia COVID-19. Doświadczenia innych państw uczą, że zagrożenia nie można lekceważyć, a działania podejmowane przez przedstawicieli władz powinny być możliwie szybkie i zdecydowane. W przypadku raciborskiej lecznicy jedynym sposobem, aby w cztery dni (czwartek, piątek, sobota, niedziela) zapewnić odpowiednie warunki dla lecznicy zakaźnej było czasowe zawieszenie działalności przychodni.

Zakaz pracy, deficyt specjalistów

Komisja zwróciła uwagę, że na mocy Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 28 kwietnia wprowadzono obowiązek pracy personelu medycznego szpitali jednoimiennych i innych placówek mających oddziały zakaźne, jedynie przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2.

Lekarze, pielęgniarki i ratownicy medyczni, pracujący przy zwalczaniu epidemii, zostali zobowiązani do pracy w jednym miejscu. Na skutek tej decyzji na rynku pracy odnotowywano ogromny deficyt kadry medycznej, który znacząco utrudnia proces przywracania mieszkańcom powiatu raciborskiego dostępu do jak największej liczby ambulatoryjnych poradni specjalistycznych.

Śląska „Jedynka” z Raciborza

Wojewoda Śląski 3 czerwca wyjaśnił, że z chwilą wykonywania jego poleceń raciborski szpital stał się pierwszym szpitalem jednoimiennym w województwie śląskim, dedykowanym pacjentom chorym na COVID-19. W ocenie wojewody podjęta decyzja na pewno była trudna dla wszystkich stron, tym bardziej, że zaproponowane przez Ministerstwo Zdrowia rozwiązanie polegające na utworzeniu szpitala jednoimiennego nie było do tej pory stosowaną praktyką. Ponadto wojewoda podkreślił, że ma świadomość niedogodności wynikających ze zmiany funkcjonowania szpitala dla mieszkańców powiatu raciborskiego. Zdaniem wojewody przywrócenie funkcjonowania poradni specjalistycznych jest pierwszą oznaką powrotu do stanu sprzed epidemii.

Dlaczego nie powstanie zespół doradczy powiatowo-miejski?

Marek Labus chciał skoordynowania działań Miasta i Powiatu i powołania zespołu doradczo-konsultacyjnego w sprawie przekształceń szpitala. Komisja stwierdziła, że funkcję takiego zespołu pełni Rada Społeczna Szpitala i nie ma konieczności powoływania kolejnego „ciała doradczego”. Z uwagi na konieczność natychmiastowego wykonania polecenia wojewody i braku trybu odwoławczego od wydanego polecenia oraz braku obowiązku zmiany statutu przekształconego szpitala nie zwoływano w trybie nagłym posiedzenia Rady Społecznej Szpitala. Komisja uznała także, że formalizowanie ram współpracy Powiatu Raciborskiego i Miasta Racibórz w kwestii podejmowania działań dotyczących szpitala nie jest wymagane. Takie działania nie mieszczą się w ramach kompetencji tych organów.

(oprac. m)

Marek Labus zażądał ponadto m.in.:

1. doprowadzenia do poprawności prawnej decyzji w sprawie przekształcenia szpitala – tę część radni skierowali do wojewody śląskiego,

2. regulacji stosunków pracy i wynagrodzeń pracowników szpitala – temat odesłano do dyrektora szpitala,

3. sposobu finansowania podwyższonych wynagrodzeń pracowników szpitala – temat przekierowano do dyrektora śląskiego oddziału NFZ.