Ranking „Wspólnoty” uwzględnia dochody własne samorządów oraz subwencje (czyli np. środki przekazywane z budżetu centralnego RP do gmin i powiatów na prowadzenie szkół publicznych). Autorzy rankingu nie uwzględnili w swoich rachubach tzw. janosikowego (środki przekazywane przez bogatsze samorządy na rzecz biedniejszych) oraz dotacji celowych (np z funduszy unijnych czy programu 500+).

– Zwłaszcza w okresie intensywnego korzystania z funduszy unijnych dotacje takie mają chwilowy, za to bardzo silny wpływ na dochody. Wysoka dotacja potrafi wywindować samorząd bardzo wysoko w rankingu. Jest to awans chwilowy (incydentalny) i niemający związku z trwałym wzrostem zamożności – argumentują autorzy rankingu. Skorygowane w ten sposób dochody zostały podzielone przez liczbę ludności danej jednostki samorządu terytorialnego. Odszukaliśmy w rankingu gminy oraz powiaty z naszego regionu.

Warto mieć w pamięci, że oryginalny ranking „Wspólnoty” podzielony jest na miasta wojewódzkie, miasta na prawach powiatu, miasta powiatowe oraz gminy wiejskie. Wszystko po to, aby nie wrzucać do jednego worka samorządów o zupełnie różnym charakterze i potencjale. Dlatego jeśli mowa o Raciborzu, to najlepiej porównywać go z podobnymi miastami, np. Wodzisławiem Śl. czy Kędzierzynem-Koźlem, a nie o wiele silniejszym ekonomicznie Rybnikiem. To samo dotyczy mniejszych samorządów.

Zamożność per capita 2019 (w zł)

• Rybnik 4556,1 zł
• Pietrowice Wlk. 3839,8 zł
• Rudnik 3517,79 zł
• Polska Cerekiew 3502,56 zł
• Jejkowice 3451,28 zł
• Kornowac 3331,92 zł
• Gorzyce 3291,64 zł
• Wodzisław Śl. 3287,75 zł
• Lyski 3263,12 zł
• Lubomia 3192,37 zł
• Kietrz 3119,3 zł
• Krzyżanowice 3095,92 zł
• Racibórz 3054,83 zł
• Kuźnia Rac. 3039,01 zł
• Głubczyce 2940,19 zł
• Baborów 2917,63 zł
• Krzanowice 2899,69 zł
• Rydułtowy 2877,57 zł
• Nędza 2838,28 zł
• Pszów 2633,65 zł

Zamożność per capita 2019 (w zł)

• powiat głubczycki 1158,51 zł
• powiat raciborski 882,42 zł
• powiat wodzisławski 813,56 zł
• powiat kędzierzyńsko-kozielski 793,84 zł
• powiat rybnicki (ziemski, bez Rybnika) 578,01 zł

(żet)

Skąd samorządy mają pieniądze?

Znaczna część budżetów gmin dotyczy wydatkowania pieniędzy pochodzących z budżetu państwa – na opiekę społeczną (w tym program 500+) czy funkcjonowanie oświaty. Dotacje i subwencje przekazywane na te cele to tzw. pieniądze znaczone. Oznacza to, że nie można ich wydać na inny cel, niż zostały przekazane.

Budowa placów zabaw, remonty chodników dla pieszych oraz dróg, utrzymanie jednostek kultury i organizacja imprez rozrywkowych, dopłacanie do wygodnego dla rodziców i uczniów, ale jednak obciążającego budżet systemu oświaty – wszystko to nie jest finansowane z budżetu państwa, ale z dochodów własnych gminy. Składają się one przede wszystkim z udziału gminy w podatku od osób fizycznych (PIT), wpływów z opłat i podatków lokalnych, np. podatku od nieruchomości. Budowanie solidnej bazy dochodów własnych to podstawa zdrowego samorządu, który dzięki nim jest w stanie realizować własną, dogodną dla mieszkańców politykę komunikacyjną, mieszkaniową czy rekreacyjną.