Czym jest niedostatek, w sensie prawnym? Jest to pewna sytuacja faktyczna mająca wpływ na alimenty inne niż na dzieci.

Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Poza tym jednym przypadkiem, uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. Można ogólnie więc powiedzieć, że niedostatek uprawnionego jest główną przesłanką obowiązku alimentacyjnego.

W niedostatku znajduje się nie tylko ten, kto nie dysponuje żadnymi środkami utrzymania, ale także ten uprawniony, którego usprawiedliwione potrzeby nie są w pełni zaspokojone. Inaczej mówiąc jeśli ktoś nie jest w stanie własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości lub w części to znajduje się w niedostatku. Usprawiedliwione potrzeby, to takie, których zaspokojenie zapewni danej osobie normalne warunki życia (mieszkania, jedzenia, leczenia itp.) odpowiednie do jej stanu zdrowia i wieku. Przyczyny niedostatku mogą być różne, np. niemożność podjęcia pracy wskutek zajmowania się wychowaniem i utrzymaniem dzieci.

Niedostatek jest podstawą orzeczenia alimentów np. od byłego małżonka, dziadka, rodzeństwa. Pewna odmienność występuje natomiast przy rozwodzie z wyłącznej winy jednego z małżonków. Wówczas istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego (ale jeszcze nie będącego w niedostatku) wskutek rozwodu również może stanowić podstawę orzeczenia alimentów.