Opracowanie D. Wacławczyka powstało na zlecenie jego obecnego szefa – prezydenta Raciborza Dariusza Polowego. Miasto zapłaciło autorowi 24 600 zł. Była to jedna z dwóch prac eksperckich na temat mariażu miejskiego muzeum i powiatowego Zamku Piastowskiego. Pierwszą stworzył Grzegorz Wawoczny na potrzeby starostwa powiatowego, po niej powstała ta autorstwa Dawida Wacławczyka. O opracowaniu z 2020 roku zrobiło się głośno na grudniowej sesji Rady Powiatu Raciborskiego, gdy starosta Grzegorz Swoboda wskazywał, że takowe istnieje i jest autorstwa ówczesnego rajcy powiatowego – Wacławczyka. Włodarz powiatu zapoznał z opracowaniem zarząd powiatu i trafiło ono do radnych.

Z informacji podawanych na sesji wynikało, że w starostwie oficjalnie nie wiedziano, że takie opracowanie istnieje, a wcześniejszą dyskusję na temat połączenia muzeum z zamkiem opierano tam na materiałach i spotkaniach z G. Wawocznym.

O opracowanie D. Wacławczyka poprosił w grudniu na sesji miejskiej radny Henryk Mainusz z Razem dla Raciborza. Niedługo potem wypowiedział się na jej temat Marek Labus – lekarz i były samorządowiec regularnie angażujący się w sprawy Miasta i Powiatu.

Na styczniowym posiedzeniu komisji gospodarki, wyjątkowo długim, bo obrady skończyły się ok. godz. 23.00, na jego finał wystąpił Michał Szukalski i zaprezentował wynik swej analizy prac Wawocznego i Wacławczyka. – Wyniki tych porównań nas zszokowały – powiedział w imieniu kolegów z klubu radnych „Niezależnych”. Jego zdaniem opracowanie wiceprezydenta jest kopią „słowo w słowo, kropka w kropkę”. – Brak jest różnic, praktycznie wszystko jest to samo. Jeśli są zmiany to drobne. Ten tekst jest żywcem wzięty z pracy pana Wawocznego. Fragmenty są wycięte i skopiowane – przekazywał radnym z komisji. Szukalski podał wiele przykładów podobieństw obu tekstów. Zauważył, że w wersji Wawocznego znajdują się przypisy, a u Wacławczyka ich brak.

Wyjaśnienia na wstępie

Zastępca prezydenta Polowego bronił się, że miał zgodę G. Wawocznego na zapożyczenia treści. Mówił, że jego opracowanie to rozważania na podstawie bazy stworzonej w oryginalnej pracy oraz wcześniejszych prezentacjach dla radnych. Mówił, że jego praca zawiera uwagi, przemyślenia i propozycje działań odnoszących się do autorskiej koncepcji Wawocznego, a także stworzony przez wiceprezydenta model działania centrum turystycznego i imprez turystycznych. Wacławczyk podał to we wstępie swego opracowania. Tłumacząc się członkom komisji, użył porównania z pracą elektryka, który zakłada instalację w domu zaprojektowanym wcześniej przez architekta i korzysta z jego wytycznych. – Nie da się zrobić jednego bez drugiego – oznajmił. Uznał, że wcześniejsza krytyka Marka Labusa i wystąpienie Michała Szukalskiego są ze sobą powiązane. Podkreślił, że radny przekazuje informacje, nadając im aurę skandalu. Według Wacławczyka każdy, kto przeczytał jego pracę, zrozumie, że to nie kopia, a jej autor jedynie odnosi się do konkretnych poglądów w temacie. – To jest praca ekspercka, a nie naukowa, nie podlega prawidłom dotyczącym takich prac – skwitował uwagi, że mogło dojść do plagiatu.

Wiceprezydent Raciborza podał, że G. Wawoczny, po tym jak sprawę połączenia poparli prezydent Polowy i starosta Swoboda oraz niektórzy radni obu samorządów, zwrócił się do niego o przygotowanie scenariuszy imprez, które mogłyby się odbywać na Zamku połączonym z Muzeum.

Zwrócił się do mnie jako specjalisty z doświadczeniem w budowaniu konkretnych produktów turystycznych oraz raciborzanina z doświadczeniem samorządowym. Żebym pokazał, jak ma działać Centrum Obsługi Ruchu Turystycznego oraz przedstawił dobre praktyki takich działań i zrobił zestaw scenariuszy konkretnych imprez. Na rynku taki scenariusz jednodniowej imprezy kosztuje od 800 zł do 1000 zł. Za tyle je kupowałem, prowadząc biuro turystyczne. W opracowaniu znalazło się 20 albo więcej takich scenariuszy, a minimum miało ich być 12. Zrobiłem ich więcej, bo dobro sprawy tego wymagało – wyjaśniał D. Wacławczyk. Słuchając go Henryk Mainusz uznał, że kwoty jakie podał „wice” są horrendalne, bo zastępca mówił, że dotyczą jednej kartki formatu A4. D. Wacławczyk wskazał, że np. za dokumenty strategii rozwoju dla Miasta też płaci się wysokie kwoty.

Przewodniczący komisji Piotr Klima zauważył, że to starosta raciborski i prezydent miasta kupili dzieło ekspertów. – Zapłacili za to i tych dwóch panów powinno się zapytać o sprawę – stwierdził.

Słowo plagiat się narzuca

Były prezydent Raciborza Mirosław Lenk przyznał, że wie, jak drogie bywają różne opracowania eksperckie, a wiedzę i doświadczenie Wacławczyka w zakresie turystyki bardzo szanuje.

Trochę prac w życiu napisałem. Sposób, w jaki pan to zrobił, jest bardzo nieprawidłowy. Mam nadzieję, że zrobił to pan w sposób nieświadomy. W ten sposób ta praca straciła na wartości. Jestem przerażony skalą podobieństw. Ten sposób opracowania jest nie do przyjęcia. Takie są moje odczucia, bo wygląda to nieładnie. Słowo plagiat samo się narzuca, jestem trochę przerażony – zaznaczył.

Dawid Wacławczyk mówił, że każdy ma prawo do swojej oceny i nie gniewa się za kierowane pod jego adresem uwagi. Podkreślił ponownie, że podał autora opracowania, na którym się oparł, wskazał na początku swej pracy konkretny materiał źródłowy. Na koniec dyskusji nieco złagodził linię swej obrony i przyznał, że może użył niewłaściwej metody cytowania i weźmie to pod uwagę w swojej dalszej pracy. To tłumaczenie skomentował Eugeniusz Wyglenda mówiąc do kolegów z klubu, że Wacławczyk powinien zwrócić pieniądze, jakie Miasto wydało na jego opracowanie. Michał Szukalski zauważył, że gdyby przyjąć tłumaczenie wiceprezydenta, to na uczelni wyższej powstałaby tylko jedna praca magisterska, a wszyscy studenci kopiowaliby ją, powołując się na zgodę autora.

Standardy przejrzystości

Żal mi pana, żal tej sytuacji – powiedział Michał Kuliga. Zauważył, że Wacławczyk już 15 lat działa publicznie, w kręgu samorządowym. – Strach pomyśleć co by było gdyby pan był w opozycji, a taka sprawa przytrafiła się rządzącym. Zrobił to pan, człowiek domagający się zawsze standardów przejrzystości. Pan doskonale wie, jak to powinno wyglądać w sposób prawidłowy. Nie zgadzam się z tłumaczeniem, że wystarcza, że we wstępie pan napisał swoje wyjaśnienia. Jako radny powiatowy, jako lider ugrupowania, które poparło prezydenta Polowego, powinien pan mu zasugerować, by skorzystał z opracowania przygotowanego na zlecenie starosty, nawet powinien pan sam to przynieść prezydentowi. Zwłaszcza jako ekspert w dziedzinie turystyki. Wyszło na to, że prezydent zapłacił za to samo co starosta, wyszło 50 tys. zł – ocenił M. Kuliga. D. Wacławczyk zaprotestował, mówiąc, że jego opracowanie jest inne, zawiera rozdziały autorskie i scenariusze imprez. – To nie jest to samo. Obie prace są pełną koncepcją, uzupełniają się – podkreślił.

Naruszenie prawa?

Anna Szukalska powiedziała, że przy sporządzaniu takiego opracowania nie może być mowy o zwolnieniu autora z przestrzegania pewnych zasad np. cytowania. Zauważyła, że zgoda G. Wawocznego nie wystarczała Wacławczykowi, by czerpać treści z jego pracy. Dotarła do umowy ze starostwa i to Powiat Raciborski po zakupie opracowania powinien był być adresatem takiego zapytania o zgodę (zapis w umowie, że wykonawca przeniósł na Powiat majątkowe prawa autorskie). Jej zdaniem mogło dojść do naruszenia ustawy o prawie autorskim (art. 115). Nie wykluczyła, że może to być podstawą do zgłoszenia w prokuraturze zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, a z pewnością istnieje obowiązek powiadomienia o tym organów samorządowych.

Tu publicznie chcę się zapytać w imieniu klubu, by pan prezydent Polowy się do tego odniósł, bo uzasadnienie dla takiego podejrzenia występuje. Prezydent Polowy powinien zająć stanowisko w tej sprawie – mówiła szefowa komisji rewizyjnej.

Dariusz Polowy nie był obecny w końcowej części obrad. Opuścił je, gdy D. Wacławczyk zaczął omawiać temat sprywatyzowania RCI.

Piotr Klima podsumował dyskusję stwierdzeniem, że już nigdy nie uwierzy urzędnikom i radni muszą im patrzeć na ręce.

(ma.w)