Ustawodawca przewidział w sprawach małżeńskich wyłączną właściwość sądu, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Właśnie przed taki sąd należy wytoczyć powództwo. Jeśli jednak brak takiej podstawy to wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.

Co należy rozumieć przez sprawy ze stosunku małżeństwa? Do spraw tych należy zaliczyć:

– sprawy o unieważnienie małżeństwa,

– o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa,

– o rozwód,

– o ustanowienie rozdzielności majątkowej,

– o orzeczenie separacji na żądanie jednego z małżonków.

Pamiętać jednak należy, że nie zawsze będzie to sąd rejonowy. I tak powództwo o rozwód lub separację należy wytoczyć przed sądem okręgowym, ale ustalanym w powyższy sposób.

Uwaga!

Jeśli jeden z małżonków przebywa w więzieniu, to fakt ten nie oznacza, że automatycznie miejsce położenia zakładu karnego należy traktować jako miejsce jego stałego pobytu. Wprost przeciwnie – jeśli da się ustalić, że miejscem stałego zamieszkania uwięzionego jest inna miejscowość, to tę miejscowość należy uważać za miejsce, gdzie uwięziony małżonek „stale przebywa”.