Na ratunek godce śląskiej

Oliwia Stroka i Kamila Krybus to uczennice Zespołu Szkół Ekonomicznych w Raciborzu, które w ramach platformy „Zwolnieni z teorii” przygotowały projekt „Godki Starej Ciotki”, poświęcony kultywowaniu kultury śląskiej. – Ta kultura zanika. Coraz mniej ludzi mówi po śląsku. Dlatego chcemy o tym problemie rozmawiać i ożywiać nasze śląskie tradycje – mówią dziewczęta.

Uczennice, diagnozując problem zaniku gwary śląskiej, czerpały z doświadczeń swoich rówieśników. – Młodsze pokolenie nie uczy się godki. Często jest tak, że rodzic z rodzicem godoją po śląsku, ale z dzieckiem już tak nie mówią. Ale nawet gdyby godoli z dzieckiem to i tak nie wszystko. Bo dziecko będzie godoć, jeśli spotka w szkole rówieśników, którzy również godoją po śląsku. Jeśli ich nie spotka, to przestanie używać godki. Może będzie ją rozumieć, ale nie będzie umieć się nią posługiwać i przekazać. To zaniknie – wyjaśniają Oliwia i Kamila.

Uczennice raciborskiego Ekonomika opowiedziały o swoich przemyśleniach i planach nauczycielce Sylwii Gawendzie-Rutkowskiej, która postanowiła pomóc im w realizacji ich planu. – Sama mam podobne doświadczenia. Choć mówię do swoich dzieci gwarą, to one się nią nie posługują, bo w przedszkolu czy szkole nie ma nasycenia śląskim i sama widzę, że to po prostu gaśnie – mówi Sylwia Gawenda-Rutkowska i dodaje, że na Kaszubach dużo bardziej pielęgnuje się lokalny język i kulturę niż na Śląsku.

Naukę przez zabawę

Oliwia Stroka pochodzi z Krzanowic. Rodzinna miejscowość Kamili Krybus to Grzegorzowice. Pomiędzy dziewczętami jest rok różnicy. Poznały się w „Źródle”, gdzie tańczą. Wkrótce okazało się, że obie lubią kulturę i chciałby coś zrobić dla jej zachowania. Właśnie tak powstał pomysł na „Godki Starej Ciotki”. Na czym konkretnie polega ten projekt? Przede wszystkim na lekcjach języka śląskiego, które uczennice przeprowadzają w przedszkolach i szkołach podstawowych. Oliwia i Kamila postanowiły zainteresować dzieci gwarą śląską angażując je w takie gry i zabawy jak: memory, teatrzyk, kulanie klusek. Oczywiście wszystko po śląsku. Przygotowały też wirtualne wycieczki po miastach, o których opowiadają po śląsku. Jak na tancerki „Źródła” przystało, podczas lekcji, które przeprowadzają w przedszkolach i szkołach w powiatach raciborskim i wodzisławskim, prezentują również tradycyjny śląskim taniec jakim jest „Miotlarz”.

Pierwszą szkołą, którą odwiedziły w czasie swego śląskie tournée był Zespół Szkół Ogólnokształcących w Syryni. Zostały ciepło przyjęte przez nauczycieli i uczniów. – Jesteśmy otwarci na wszelkie dodatkowe zajęcia dla uczniów. Mamy w szkole muzeum kultury śląskiej. Promuje nasze tradycje i gwarę. Tym bardziej cieszymy się, gdy odwiedza nas ktoś z zewnątrz. Dla naszych uczniów taka wizyta może być ciekawsza od standardowej lekcji – mówi Sabina Kuśka, wicedyrektor ZSO w Syryni.

Powinniśmy być dumni z naszej śląskości

Sabina Kuśka jest historykiem, a z zamiłowania regionalistą. Tak jak Sylwia Gawenda-Rutkowska, uważa, że gwara śląska nie jest powodem do wstydu, ale dumy dla tych, którzy jej używają. – Jeśli nie będziemy o to dbać, jeśli nie będziemy promować tego w szkołach, jeśli nie będziemy zachęcać uczniów do udziału w akcjach związanych z językiem śląskim, to nasza godka zaginie i nie będzie do czego wracać. Moim wielkim marzeniem jest, żeby była jedna godzina śląskiego w szkole. Fajnie by było, żeby uczniowie naprawdę poczuli, że to jest coś wartościowego, czym warto się chwalić. Ja im to zawsze mówię: tym się możemy pochwalić, bo nikt inny tego nie ma – podkreśla S. Kuśka.

Konkurs gwary śląskiej

Lekcje w przedszkolach i szkołach to nie wszystko, co składa się na „Godki Starej Ciotki”. Już w lutym uczennice „Ekonomika” zaproszą młodych ludzi do udziału w konkursie gwary śląskiej. „Nowin Raciborskie” objęły to wydarzenie patronatem medialnym. Wkrótce więcej informacji.

Wojciech Żołneczko