Częsta sytuacja, np. przekroczenie prędkości i zatrzymanie przez policję, a następnie otrzymanie mandatu. Jak postępuje kierowca? Przyjmuje go, a następnie robi przelew na kwotę wskazaną w treści mandatu. Ale co w sytuacji gdy kierowca ma wątpliwości, uważa, że mandat jest niesłusznie nałożony albo kwota mandatu zbyt wysoka? Kierowca może wówczas odmówić przyjęcia mandatu. Trzeba pamiętać o tym, że kiedy dochodzi do zatrzymania przez policję funkcjonariusz, który nakłada mandat ma obowiązek wskazać jego wysokość, określić zachowanie stanowiące wykroczenie, czas i miejsce jego popełnienia oraz kwalifikację prawną, a także poinformować sprawcę wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy. Co więc dzieje się gdy kierowca odmówi przyjęcia mandatu? Wówczas organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. Sądem tym jest właściwy miejscowo sąd rejonowy. Ale uwaga! Jak podkreśla się w piśmiennictwie, odmowa przyjęcia mandatu karnego nie powoduje, że wniesienie do sądu wniosku o ukaranie staje się obligatoryjne, lecz umożliwia na nowo ocenę podstawy, potrzeby i formy zastosowania grzywny wobec sprawcy. Najczęściej oczywiście wniosek o ukaranie sprawcy wykroczenia wpływa do sądu, ale możliwe jest również, że oskarżyciel publiczny ujawni nowe istotne w sprawie okoliczności albo zweryfikuje i inaczej oceni stan faktyczny niż zrobiono to pierwotnie. Wniosek do sądu zawiera wszystkie dane niezbędne zawsze w przypadku wniosku o ukaranie (m.in. dane personalne, dowody) a dodatkowo informację o odmowie przyjęcia mandatu i w miarę możności także przyczyny odmowy.

Co dalej? Często bywa tak, że przez dłuższy czas od odmowy przyjęcia mandatu nie dzieje się nic. Sprawca ma nadzieję, że sprawa „ucichła” aż tu nagle z sądu przychodzi wyrok nakazowy, w którym sąd orzeka karę za wykroczenie. Jeśli sprawca nie zgadza się z nią, wówczas powinien zgłosić sprzeciw. Ale ma na to tylko 7 dni do otrzymania listu poleconego zawierającego wyrok nakazowy. Jeśli kierowca tego nie zrobi albo przekroczy termin, wówczas wyrok się uprawomocni. Złożenie sprzeciwu otwiera drogę sądową podczas której sąd będzie sprawdzał okoliczności zdarzenia i przesądzał o winie kierowcy lub jej braku. Obwiniony ma prawo zgłaszać dowody na swoją niewinność oraz korzystać z pomocy obrońcy w tym postępowaniu, który pomoże przebrnąć przez wszelkie zawiłości proceduralne oraz zgłosi wszelkie argumenty za uniewinnieniem i stosowne w tym względzie pomocne dowody. W niektórych sprawach warto rozważyć zgłoszenie dowodu z opinii biegłego sądowego. Postępowanie kończy się wyrokiem, który może być uniewinniający lub skazujący. Składając sprzeciw trzeba mieć świadomość, że postępowanie w sądzie wiąże się z kosztami sądowymi. Jeśli wyrok będzie uniewinniający koszty te poniesie Skarb Państwa. Jeśli jednak wyrok będzie skazujący, wówczas kierowca będzie musiał nie tylko zapłacić orzeczoną grzywnę ale mogą na niego zostać również nałożone koszty sądowe. Ich wysokość jest zależna od przebiegu postępowania, m.in. od tego czy byli powoływani świadkowie, czy była przeprowadzana opinia przez biegłego sądowego.

Pamiętaj!

• Odmowa przyjęcia mandatu to Twoje prawo

• Jeśli odmówisz przyjęcia mandatu Twoja sprawa trafi do sądu

• Możesz otrzymać z sądu wyrok nakazowy i wtedy masz tylko 7 dni na złożenie sprzeciwu od tego wyroku! To otwiera drogę postępowania sądowego gdzie będziesz mógł wskazać swoje racje i poprzeć je dowodami

• W postępowaniu przed sądem możesz skorzystać z pomocy obrońcy, jakim może być adwokat lub radca prawny

• Sprawa sądowa wiąże się z kosztami sądowymi. Jeśli zostaniesz uniewinniony nie poniesiesz ich, ale jeśli przegrasz to oprócz grzywny będzie musiał uiścić również koszty postępowania sądowego