Jak powiedział w trakcie uroczystości prezes TMZR dr Piotr Sput, gdy Newerla w 1988 roku zapisał się do towarzystwa, nie było jeszcze wiadomo, że jego kariera pisarska nabierze takiego rozpędu. Jego zdaniem, zdecydowała o tym swego rodzaju symbioza pana Pawła z ówczesnym szefem TMZR Zbigniewem Ciszkiem. – Z jednej strony pan Ciszek miał doświadczenia wydawnicze, z drugiej pan Paweł pisał artykuły historyczne. Dzięki tej udanej symbiozie doszło do wydania pierwszej książki, a później pojawiły się kolejne publikacje – wspominał badacz raciborskiej historii. Żartował, że póki pracuje w szkole „Mechanik”, nie ma za wiele czasu na pisanie, ale, gdy przejdzie na emeryturę podąży śladem Newerli.

Delikatny opis prawdy

– Pan Paweł na przełomie lat 80. i 90. ubiegłego wieku zaczął dość delikatnie opisywać prawdę, a wiemy, że historia jest nauką inną niż matematyka i tu nie zawsze 2+2=4. Historia jest nacechowana sporami narodowościowymi, o których na początku lat 90. można już było pisać. Bo Racibórz, to jest trudna okolica, to przygranicze i nie zawsze to były ziemie polskie czy niemieckie, takie i owakie. Paweł Newerla zainicjował takie pisanie i to jest najcenniejsza rzecz w jego dorobku – stwierdził P. Sput.

– Pan dochodził do prawdy, niekoniecznie raniąc uczucia jednej czy drugiej strony – nadmienił prezes TMZR. Sput nazwał jubilata wieloletnim przyjacielem TMZR.

– Dzięki pańskiej pracy poznajemy historię naszej Małej Ojczyzny, rozbudził pan potrzebę interesowania się przeszłością. Pana dorobek i działania nie pójdą w zapomnienie, lecz będą inspirować innych do kolejnych publikacji o dziejach naszego miasta – to fragment listu gratulacyjnego wystosowanego przez zarząd TMZR.

Wspaniały przyjaciel TMZR

27 czerwca zarząd ten podjął decyzję o przyznaniu Newerli tytułu Członka Honorowego towarzystwa – za szczególne zasługi w popularyzacji TMZR, w krzewieniu historii Raciborza i ziemi raciborskiej, a także dla wspaniałego człowieka i serdecznego przyjaciela.

W części oficjalnej uroczystości w siedzibie TMZR przemawiał Zbigniew Ciszek, długoletni prezes towarzystwa. W 2008 roku kierował do ówczesnych władz miasta pismo, wnioskujące o przyznanie nagrody prezydenckiej Pawłowi Newerli, argumentując to zdaniem „piękne są te miasta gdzie żyją piękni ludzie”. – Chodziło mi o piękno postaw ludzkich, konkretnych działań, wysiłków; służących dobru miasta. Miałem na uwadze Pawła Newerlę. To było na okoliczność 900-lecia Raciborza – przypomniał Ciszek.

Jubilat dziękował zebranym, że tak licznie zechcieli się zjawić na spotkaniu mu poświęconym. – Ja z tym nie mam nic wspólnego, to inicjatywa TMZR – zaznaczył skromnie.

Przyznał, że początki jego pisania sięgają właśnie TMZR. – To doktor Ciszek mnie do tego namawiał i powstała pierwsza książka o Raciborzu – wspominał późne lata 80. ubiegłego wieku.

Pieniądze dał Wojnar

– Pomysł narodził się w tym kącie – śmiał się Z. Ciszek pokazując na fragment pomieszczenia przy ul. Długiej. – Tu siedział pan Śladek, tu my. Nie mieliśmy grosza na tę książkę. Pan Paweł z doktorem Kinclem pracowali nad książką 2 lata. W końcu Tadeusz Wojnar znalazł pieniądze i „Gazeta Raciborska” miała to wydać. Tylko w międzyczasie oni się wynieśli od nas, poszli na Staszica. Zachowali się później tak nieładnie, że ja się popłakałem i nie oddałem im tej książki. Dobrze zrobiłem. Pierwsza książka pana Pawła musiała czekać, bo wpierw sfinansowano dzieło doktora Dudy o osobliwościach przyrodniczych ziemi raciborskiej. Jak już wyszła książka pana Newerli to Stanisław Jarecki ją pięknie rozprowadził, ona się rozeszła wspaniale – zaznaczył Zbigniew Ciszek.

Wśród składających życzenia urodzinowe i wręczających prezenty był Michał Fita, były wiceprezydent Raciborza. Podarował Newerli świeżo wydaną monografię Kietrza. – O raju, słyszałem, że to wyszło – cieszył się solenizant. Dodatkowym prezentem była strona tytułowa Cultus Harmonicus, utworu skomponowanego przez Alderika Mazaka, cystersa urodzonego w 1609 roku w Raciborzu.

Wiele przed nim

Piotr Wieder powiedział Newerli, że słynny rajdowy kierowca Sobiesław Zasada mając 92 lata startował w rajdzie Safari. – Jeszcze wiele przed panem – podkreślał.

90-latek serdecznie przywitał się z delegacją Muzeum w Raciborzu. – Dzięki wam mogłem trochę napisać – uśmiechał się do dyrektora oraz Julity Ćwikły i Iwony Mogielnickiej.

(ma.w)